วิทยานิพนธ์ระดับมหาบัณฑิต ปี 2554
ประวัติศาสตร์เมืองภูเก็ตสมัยใหม่ พ.ศ. 2500-2550
โดย ญาณ์นภัส สกุลบุญพาณิชย์
ดาวน์โหลดได้ที่ https://digital.library.tu.ac.th/tu_dc/frontend/Info/item/dc:120444

บทคัดย่อ

"ประวัติศาสตร์เมืองภูเก็ตสมัยใหม่ พ.ศ. 2500 - 2550" มีจุดมุ่งหมายเพื่ออธิบายประวัติศาสตร์ในบริบทเศรษฐกิจ และสังคมภายใต้กระบวนการเปลี่ยนแปลงเชิงพื้นที่ และสภาพทางกายภาพ ทั้งภาพกว้างและภาพเชิงลึก โดยแบ่งช่วงเวลาศึกษาเป็น 3 ช่วง ช่วงแรก (ก่อน พ.ศ. 2500) และช่วงที่ 2 (พ.ศ. 2500 - 2530) ซึ่งเริ่มใช้แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ เป็นแบบแผนเชิงนโยบายจนกระทั่งถึงช่วงที่ 3 (พ.ศ. 2530 - 2550) ซึ่งเกิดเหตุการณ์จลาจลเผาโรงงานแทนทาลัม เพื่อคัดค้านผู้ประกอบการธุรกิจเหมืองแร่ในปี พ.ศ. 2529 อันถือเป็นจุดเปลี่ยนจากยุคดีบุกสู่ยุคท่องเที่ยว

พบว่าช่วงแรก เมืองภูเก็ตมีพัฒนาการ และเติบโตภายใต้การผลิตและส่งออกดีบุกไป ยังตลาดต่างประเทศเป็นฐานทางเศรษฐกิจที่สำคัญที่สุด กิจกรรมทางเศรษฐกิจซึ่งยังคงอิงอยู่กับตลาดโลกจึงปรับเปลี่ยนไปสู่การเพาะปลูกยางพาราซึ่งปรากฏให้เห็นเด่นชัดในช่วงปลายทศวรรษ 2510 และการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำชายฝั่งทะเลฝั่งตะวันออกของเกาะภูเก็ต โดยเฉพาะกุ้งกุลาดำในช่วงปลายทศวรรษ 2520 ก่อให้เกิดการพัฒนาพื้นที่ธุรกิจกระจุกตัวอย่างหนาแน่นในตัวเมือง ภูเก็ตกระจายออกสู่พื้นที่โดยรอบตามเส้นทางคมนาคมสายหลัก ในขณะเดียวกันการท่องเที่ยวใน ภูเก็ตได้ถูกพัฒนาขึ้นในพื้นที่ชายหาดฝั่งทะเลตะวันตก

นับตั้งแต่ ทศวรรษ 2530 เป็นต้นมา ภูเก็ตถูกผลักดันให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญและทำให้เกิดกิจกรรมอื่นๆ ที่มีความซับซ้อนและหลากหลายตามมา จนก่อให้เกิดความเปลี่ยนแปลงการใช้พื้นที่ เพื่อรองรับกิจกรรมเหล่านั้น จนกระทั่งกิจกรรมการท่องเที่ยวกลายเป็น กิจกรรมหลักในช่วงทศวรรษ 2540-2550 ซึ่งได้ยึดครองพื้นที่และรุกล้ำพื้นที่ที่เคยถูกใช้เพื่อ กิจกรรมอื่น ๆ เพิ่มขึ้นเท่าที่จะเป็นไปได้ และผลักดันให้กิจกรรมที่สำคัญรองลงมาอื่นๆ จำเป็นต้องใช้พื้นที่ที่เหลือ พร้อมทั้งเกิดการปรับตัวและเปลี่ยนแปลง